KORNEL MAKUSZYŃSKI
Kornel Makuszyński to jeden z najbardziej znanych polskich pisarzy okresu przedwojennego, rozpoznawany przede wszystkim za sprawą książek o Koziołku Matołku. To również autor powieści dla młodzieży znany z pozytywnego podejścia do otaczającej rzeczywistości, które to starał się przekazać dzieciom i młodzieży. Uważany za człowieka z gruntu serdecznego, życzliwie usposobionego do świata i ludzi, skorego do żartów.
Urodził się 8 stycznia 1884 roku w Stryju, który w tamtym okresie znajdował się na terenie Austro-Węgier. Szybka śmierć ojca miała ogromny wpływ na życie młodego Kornela. By zarobić na utrzymanie udzielał korepetycji, mieszkał u krewnych, na stancji ….W swojej drodze ku wykształceniu dość swawolny uczeń pobierał nauki w gimnazjach w Stryju, Przemyślu, Chyrowie i Lwowie, gdzie ostatecznie zdał maturę.
Swoje pierwsze wiersze napisał w wieku 14 lat. Dwa lata później jego sonety opublikowane zostały w dzienniku “Słowo Polskie”. Kiedy młody poeta zgłosił się po odbiór honorarium za teksty, redaktor naczelny gazety nie mógł uwierzyć, że ich autorem jest wyrostek w znoszonym szkolnym mundurku.
Studia rozpoczął na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie pochłonęła go polonistyka i romanistyka. W roku 1908 wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował naukę na Sorbonie przez kolejne dwa lata. Lata 1910 – 1914 to czas licznych podróży zagranicznych pisarza. Podróżował zapewne z żoną, bowiem w roku 1912 zawarł związek małżeński z Emilią Błażeńskich.
Czas I wojny światowej spędził wraz z żoną internowany w Rosji, gdzie został zesłany w 1914 r. Zwolniono go rok później, dzięki czemu wrócił do Lwowa, a później zamieszkał w Kijowie. Jego pasją był teatr i tu znalazł zatrudnienie jako kierownik literacki. Jego kariera literacka rozwinęła się dopiero po wojnie, w Warszawie, w której mieszkał od 1918 r. i gdzie twórczość literacka przyniosła mu uznanie oraz dobrobyt.
Państwo Makuszyńscy mieszkali w alei Róż, a ich dom zapełnił się cennymi malowidłami i przedmiotami. Często odwiedzali też Zakopane, gdzie Emilia leczyła chore płuca. O swoim związku z polską stolicą Tatr autor pisał :
„...może się nadarzy sposobność, która dowiedzie, że wielu ludzi kocha Zakopane, lecz nikt Go nie kocha szczerzej i wyżej ode mnie.”
Krótko po śmierci pierwszej żony w 1926 r. Kornel Makuszyński ożenił się powtórnie ze śpiewaczką Janiną Gluzińską. Nowi teściowie Makuszyńskiego mieli w Zakopanem willę "Ustronie", gdzie pisarz znalazł nowy azyl. Tam też odbyło się huczne wesele.
W 1929 r. w grudniu Kornel Makuszyński ofiarował Sekcji Narciarskiej w Zakopanem kryształowy puchar jako nagrodę przechodnią swego imienia, co w roku 1930 dało początek zawodom narciarskim o „Puchar Kornela Makuszyńskiego”. Są to zawody dla dzieci, kontynuowane do dziś, nazywane potocznie „Koziołkiem Matołkiem”. Dając puchar, Makuszyński powiedział:
„... dar biedny i pospolity nabiera ceny, jeśli ofiarowany będzie z całego serca i wyzłocony promieniami miłości.”
W 1931 r. Kornel Makuszyński otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego, później Honorowego Członka Związku Górali, przez których był podziwiany, kochany i szanowany. Z inicjatywy pisarza na stokach Gubałówki powstało sanatorium dla młodzieży. Autor inicjował też zbiórki pieniężne na sprzęt narciarski dla najbiedniejszych góralskich dzieci.
Życie Makuszyńskiego podzielone było między Warszawę i Zakopane.
W 1935 r. Makuszyńscy w Warszawie przeprowadzili się do mieszkania przy ul. Grottgera 9.
Na początku czerwca 1937 czytelnicy wybrali twórcę na członka Polskiej Akademii Literatury, co było marzeniem każdego pisarza.
W tak zwanym „okresie warszawskim” powstały najbardziej znane utwory dla dzieci i młodzieży:
1925 Bezgrzeszne lata
1930 Przyjaciel wesołego diabła
1933 Panna z mokrą głową, 120 przygód Koziołka Matołka
1935 Awantury i wybryki małej małpki Fiki-Miki
1936 Wielka brama
1937 Szatan z VII klasy, Awantura o Basię
1938 O wawelskim smoku, Wanda leży w naszej ziemi
1940 Szaleństwa panny Ewy
Po wybuchu II wojny światowej, podczas oblężenia Warszawy w 1939 niemiecka bomba trafiła w budynek i zniszczyła jego rękopisy oraz zbiory sztuki. Sam Makuszyński ocalał cudem, jednak stracił wszystko między innymi rękopis Drugich wakacji Szatana planowanego na wydanie w grudniu 1939. Okupację niemiecką przeżył w Warszawie, podczas powstania warszawskiego współpracował z prasą powstańczą, potem przez obóz w Pruszkowie dotarł do Krakowa i w listopadzie 1944 zamieszkał na stałe w Zakopanem.
Po wojnie realia się zmieniły, a autor był powoli odsuwany od życia publicznego ze względu na rzekomo negatywny wpływ na ówczesną młodzież. Po 1945 objęty został zakazem publikacji i poddany szykanom, co - jak sam sądził - związane było ze sprawą jego przyjęcia do PAL. Makuszyńskiemu udało się wtedy wydać tylko jedną nową książkę List z tamtego świata.
W Zakopanem w powojennych czasach żył w zapomnieniu i niedostatku. Człowiek sukcesu, jeden z najweselszych i najbardziej optymistycznych pisarzy dwudziestolecia międzywojennego zderzył się z nową, nieprzyjazną rzeczywistością. Schorowany zmarł 31 lipca 1953 roku. Został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. Na pogrzeb przybyły tłumy. Trumnę nieśli górale w odświętnych strojach, pisarze, a do grobu podchodziły długim szeregiem dzieci i rzucały białe róże.